یکی از فرآورده‌های با ارزش دانه‌ی سویا، کنجاله سویا است. کنجاله سویا جایگزین مناسبی برای برخی محصولات گران قیمت با منشا حیوانی می‌باشد. مقادیر بالای پروتئینن، فسفر و انرژی در کنجاله‌ی سویا، آن را تبدیل به ماده‌ای مغذی جهت افزایش رشد و تقویت استخوان‌بندی دام و طیور کرده است. پروتئین بالای این فرآورده باعث افزایش شیردهی گاو‌های شیری در فصول سرد می‌گردد. کنجاله سویا در واقع دانه‌ی روغن کشی شده‌ی سویا است. هدف سایت دانه بازار آشنایی بیشتر شما با کنجاله‌ی سویا، فواید آن و نحوه‌ی تهیه این محصول می‌باشد.
فرآیند استخراج روغن سویا و تولید کنجاله‌ی سویا
پیش از هر چیزی بهتر است بدانیم که چطور کنجاله‌ی سویا و یا روغن آن را استخراج می‌کنند. سه مرحله اصلی جهت تولید کنجاله سویا وجود دارد که به ترتیب زیر صورت می‌پذیرند.
- اولین مرحله شامل غربال‌گری، خشک کردن و نگه‌داری دانه‌ی سویا است.
- در این مرحله با حرارت دادن دانه‌ها عمل استخراج روغن از آن‌ها را آسان‌تر می‌کنند.
- در مرحله‌ی پایانی با اعمال فشار مکانیکی به دانه‌های خرد شده و یا با استفاده از حلال هگزان عمل روغن کشی صورت خواهد گرفت.
نکته قابل توجه در فرآیند روغن گیری کنجاله سویا، عدم باقی ماندن هگزان درون کنجاله است که می‌تواند باعث بروز جراحات شدید در کبد پرندگان گردد؛ بنابراین پاکسازی هگزان می‌بایست به درستی صورت پذیرد. از طرف دیگر، وجود سمومی مانند بازدارنده تریپسین درون سویا امری طبیعی است که خوشبختانه این بازدارنده هنگام عمل حرارت دهی دانه‌ها از بین می‌رود. قابل ذکر است که حرارت دهی بیش از حد کنجاله‌ی سویا باعث از بین رفتن لیزین موجود در آن می‌شود و این در حالی است که گرم کردن کم‌تر از حد کنجاله باعث می‌شود متیونین کم‌تری در دسترس قرار گیرد. به همین دلیل میزان حرارتی که به سویا داده می‌شود، بسیار مهم است و باید کاملا کنترل شده باشد.
انواع کنجاله‌ی سویا
کنجاله‌ی سویا را در بازار عموما به سه شکل پودر یا پرک شده، پلت یا ورقه‌ای و لوله‌ای یا فشنگی می‌توان تهیه نمود. در بین انواعی که ذکر شد، مدل پودری و پلت شده بیشترین کاربرد را در تغذیه طیور دارد. بخشی از کنجاله‌ی سویا در داخل کشور و توسط کارخانه‌های تولیدی داخلی تولید می‌شوند و ما بقی نیاز کشور از طریق واردات از کشور‌هایی چون آرژانتین، برزیل و هند به داخل کشور تامین می‌گردد. تفاوت انواع کنجاله سویا تنها در نحوه‌ی ارائه‌ی آن است و باید با توجه به نیاز خود، نوع مناسب را انتخاب کنید.
کاربرد‌های کنجاله‌ی سویا
در گذشته کنجاله سویا در صنعت دام و طیور هیچ جایگاهی نداشت؛ اما پس از شناخته شدن این ماده‌ی مغذی به عنوان یکی از منابع مهم غذایی سرشار از انواع پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و اسید‌های آمینه‌ی ضروری، کم کم استفاده از آن در تغذیه‌ی دام و طیور در سراسر جهان افزایش یافت. به طوری که حتی در ایران نیز نقش مهمی را در تغذیه‌ی طیور و دام ایفا می‌کند.
تغذیه دام و طیور با کنجاله سویا
امروزه صنعت پرورش دام و طیور بدون کنجاله‌ی سویا کمی غیر قابل تصور است. همچنین، کنجاله سویا را به عنوان شاخص استاندارد مفیدی برای تشخیص ارزش غذایی سایر مکمل‌های پروتئینی در نظر می‌گیرند. یکی دیگر از مزایای کنجاله سویا طعم خوشمزه‌ی آن است که باعث می‌شود غذا خوش خوراک شده و دام با میل و رغبت بیشتری غدا را مصرف کنند.
با وجود این که نزدیک به نیمی از کل آمینو اسید‌های ضروری موجود، در درون کنجاله سویا وجود دارند اما بخش عمده‌ای از پروتئین‌ها قبل از رسیدن به روده باریک و درون شکمبه تجزیه می‌شوند. به همین منظور، برای افزایش جریان ورود اسید‌های آمینه به درون روده‌ی باریک کنجاله‌ی سویا را حرارت می‌دهند و یا از مواد شیمیایی برای کاهش تجزیه‌پذیری آن در شکمبه استفاده می‌کنند.
این روش حرارتی باعث افزایش ورود کل اسید‌های آمینه‌ی ضرورری به روده باریک شده و به دنبال آن باعث افزایش شیردهی در دام می‌شود. در روش شیمیایی که از موادی چون مایع سولفات، زایلاز، هیدروکسید سدیم یا فرم آلدئید جهت استخراج روغن استفاده می‌نمایند؛ این مواد با وجود اینکه ورود اسید‌های آمینه را به درون روده‌ی باریک افزایش می‌دهند اما به دلیل کاهش جریان پروتئین میکروبی به درون روده‌ی باریک از ورود کل اسید‌های آمینه‌ی ضروری به درون روده‌ی باریک جلوگیری می‌کنند؛ بنابراین تولید شیر گاو‌های تغذیه شده با کنجاله‌ی سویای غیر آنزیمی قهوه‌ای در مقایسه با کنجاله‌ی سویای استخراج شده به وسیله‌ی حلال‌های شیمیایی، افزایش می‌یابد.
تغذیه چهارپایان با کنجاله سویا
یکی دیگر از کاربرد‌های کنجاله سویا در تغذیه چهار پایان و به ویژه اسب‌ها می‌باشد. تغذیه‌ی اسب‌های در حال رشد با کنجاله‌ی سویا به دلیل وجود مقادیر بالایی از اسید آمینه‌ی لیزین، تاثیر زیادی در افزایش رشد آن‌ها دارد. لیزین موجود در کنجاله سویا حتی بیشتر از لیزین شیر خشک بدون چربی است که به عنوان منبع عالی پروتئین برای کره اسب‌ها استفاده می‌شود.
کنجاله‌ی سویا حاوی ۴۴ درصد پروتئین است که با حذف پوسته‌ی آن این مقدار به ۴۸ درصد هم می‌رسد. در تغذیه‌ی اسب‌ها با کنجاله‌ی سویا باید به این نکته توجه کرد که سویا کاملا پخته شود؛ زیرا سویای نیم پز حاوی مهار کننده‌ی تریپسین است که نمی‌گذارد آنزیم تریپسین به درستی عمل کند و به همین دلیل فرآیند تجزیه‌ی پروتئین به درستی صورت نمی‌گیرد.
تغذیه‌ی آبزیان با کنجاله‌ی سویا
کنجاله‌ی سویا به عنوان اولین منبع پروتئینی در تغذیه آبزیان به حساب آمده و پس از آن کنجاله‌ی کلزا با مقدار ۲۵ تا ۴۰ درصد پروتئین، جایگاه دوم منبع تامین پروتئین در این جانداران را دارد. کنجاله کلزا سرشار از مقادیر زیادی متیونین است و در مجموع متیونین و سیستئین آن نسبت به کنجاله‌ی سویا و پودر استخوان و گوشت بالاتر می‌باشد. همچنین، از لحاظ قیمتی بسیار مقرون به صرفه‌تر از کنجاله‌ی سویا و غذای ماهی است.
جمع‌بندی از کنجاله‌ی سویا
کنجاله سویا به عنوان منبع غنی پروتئین ها، ویتامین ها، کربوهیدرات‌ها، اسید‌های آمینه‌ی ضروری و چربی نقش اساسی در تغذیه دام، طیور و آبزیان ایفا می‌کنند. بنابراین، پرورش دهندگان دام و طیور و آبزیان بهتر است هنگام خرید کنجاله‌ی سویا دقت لازم را به خرج دهند تا محصول مورد نظر از کیفیت مناسبی برخوردار باشد. به همین منظور، سایت دانه بازار می‌تواند شما را در امر خریدی امن و مطمئن، یاری رساند. در صورتی که هنوز از نوع کنجاله‌ی سویای مورد نیاز خود اطمینان کافی را ندارید، مشاورین مجموعه دانه بازار شما را در این امر یاری خواهند کرد. تنها کافیست جهت خرید این محصول با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
