دانه‌ی روغن کشی شده‌ی کنجد را اصطلاحا کنجاله‌ی کنجد یا تفاله‌ی کنجد می‌نامند. این کنجاله حاوی مقادیر زیادی پروتئین، اسید آمینه‌های ضروری و همچنین مواد معدنی می‌باشد. پروتئین موجود در کنجاله‌ی کنجد باعث بهبود در میزان تولید دام و طیور می‌شود. به علاوه، تاثیر قابل توجهی در حفظ سلامت و افزایش رشد آن‌ها دارد. این فرآورده علاوه بر درصد پروتئین خام بالا حاوی مقادیری از عصاره‌ی اتر و خاکستر می‌باشد. از مواد معدنی مهم موجود در کنجاله‌ی کنجد می‌توان به کلسیم و فسفر اشاره نمود. اسید آمینه‌های ضروری متیونین و سیستئین از دیگر مواد تشکیل دهنده‌ی این محصول می‌باشند. مجموعه‌ی دانه بازار در این نوشته قصد دارد شما را هر چه بیشتر با مزایا، معایب و موارد مصرف این فرآورده آشنا سازد.
انواع کنجاله‌ی کنجد
کنجاله‌ی کنجد معمولا به دو صورت در بازار یافت می‌شود که شما عزیزان می‌توانید بر اساس نیاز خود، نوع مناسب را از وب‌سایت دانه بازار تهیه فرمایید. انواع کنجاله کنجد عبارت است از:
- کنجاله‌ی چیپسی
این محصول بیشترین کاربرد را در تغذیه طیور دارد. در کارخانه‌های روغن گیری توسط دستگاهی به نام ماردون روغن دانه‌های کنجد استخراج شده و باقی مانده‌ی آن به شکل ورقه‌ای یا چیپسی در می‌آیند.
- کنجاله‌ی فیتیله‌ای
دانه‌های روغنی در انتهای دستگاه ماردون پرس شده و روغن آن‌ها خارج می‌شوند و در نتیجه تفاله‌ی باقی مانده به شکل لوله‌ای یا استوانه‌ای از دستگاه خارج می‌گردند. در این روش روغن بیشتری با ناخالصی کم‌تر نسبت به روش قبلی استخراج می‌شود.
مزایا و معایب مصرف کنجاله‌ی کنجد
عدم وجود مهار کننده‌ی آنزیم پروتئولیتیک در کنجاله‌ی کنجد و همچنین مقرون به صرفه‌ی بودن آن، باعث ترغیب تعداد زیادی از پرورش دهندگان طیور به استفاده از آن در تغذیه‌ی پرندگان خود گردیده است. از طرفی، وجود اسید فیتیک و اسید اگزالیک در کنجاله‌ی کنجد، مانع از قابل دسترس شدن برخی مواد معدنی گردیده است. در ادامه به صورت جامع به مزایا و معایب آن می‌پردازیم.
معایب کنجاله کنجد
اسید فیتیک موجود در کنجاله کلسیم موجود در آن را غیر قابل مصرف می‌نماید و باعث عوارضی مانند بروز اسهال در طیور می‌شود؛ بنابراین در جیره‌های غذایی که حاوی مقادیر بالای کنجاله‌ی کنجد هستند، حتما بایستی از کلسیم هم برای بالانس کردن جیره استفاده کرد.
یکی از دیگر معایب کنجاله‌ی کنجد مزه‌ی تلخ آن است که البته جای نگرانی نیست؛ زیرا با ترکیب افزودنی‌های خوراکی یا غذا‌های کمکی می‌توان این مسئله را حل کرد. ایجاد بو و طعم در شیر یکی دیگر از معایب مصرف بیش از حد این کنجاله در جیره‌ی غذایی گاو‌های شیری است.
مزایای کنجاله کنجد
این ماده‌ی ارزشمند به دلیل مزیت‌های بسیاری که دارد، به عنوان یکی از تغذیه‌های رایج برای پرورش دام و طیور محسوب می‌شود. همان‌طور که در قسمت قبل نیز مشاهده کردید، معایب آن نیز قابل حل هستند و در برابر مزیت‌هایی که به دنبال دارد، استفاده از آن کاملا منطقی و به صرفه خواهد بود. برخی از مزیت‌های کنجاله کنجد عبارت است از:
تقویت رشد حیوانات
با توجه به وجود سطح بالای پروتئین‌ها و مواد معدنی کمیاب درون کنجاله‌ی کنجد، این فرآورده در بین پرورش دهندگان طیور به عنوان جایگزین مناسبی برای آنتی بیوتیک‌های محرک رشد پس از ممنوعیت استفاده از آن‌ها در نظر گرفته شده است. استفاده از تفاله‌ی کنجد در تغذیه‌ی طیور مصرف خوراک در آن‌ها را افزایش داده و به دنبال آن باعث بهبود وزن گیری پرندگان می‌شود. بلوغ جنسی زودتر پرندگان تغذیه شده با کنجاله‌ی کنجد، افزایش بهره وری آن‌ها را به طور چشم گیری تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بالا بردن سطح سلامت حیوانات
آنتی بیوتیک‌ها نقش به سزایی در حفظ سلامت گله را ایفا می‌کنند، اما باقی ماندن مقادیری از این آنتی بیوتیک‌ها در بدن دام امری غیر قابل انکار است و این می‌تواند تاثیراتی منفی بر بدن انسان به عنوان مصرف کننده‌ی گوشت این حیوانات بگذارد. کنجاله کنجد محتوی مقادیر بالایی از آنتی اکسیدان‌های طبیعی و مواد مغذی از جمله روی، سلنیوم مس، آهن، ویتامین B۶ و E است که که همگی با بهبود عملکرد سیستم ایمنی در حفظ سلامت دام تلاش می‌کنند.
اکسیداسسیون چربی‌ها
اکسیداسیون چربی‌ها عملی است که در آن در واقع چربی‌های دام و به ویژه طیور اکسیده می‌شوند و بنابراین تاثیرات بدی بر روی تولیدات حیوانات از جمله رنگ، بو و طعم گوشت و میزان تخم‌گذاری پرندگان دارد. در نتیجه دامداران برای جلوگیری از بوجود آمدن ضرر مالی احتمالی، دائما در تلاش‌اند که این مشکل را از طریق اعمال آنتی اکسیدان‌های مصنوعی یا طبیعی مدیریت کنند. وجود آنتی اکسیدان‌های طبیعی سزامین، سزامولین و سزامینول در کنجاله کنجد تاثیر به سزایی در جلوگیری از تخریب اکسیداتیو دارد. همچنین ترکیبات پلی فنلی موجود در کنجاله کنجد می‌تواند مقاومت دام در برابر اکسیداسیون را افزایش دهد.
موارد مصرف کنجاله‌ی کنجد
بیشترین میزان مصرف کنجاله کنجد در تغذیه طیور گزارش شده است. این کنجاله می‌تواند باعث افزایش کیفیت تخم مرغ و اندازه آن شود. کلسترول بالای زرده تخم مرغ یکی از معضلات استفاده از این محصول شناخته می‌شود.
تفاله‌ی کنجد نقش کنترلی بر سطح کلسترول زرده‌ی تخم مرغ را دارد؛ بنابراین استفاده از این فرآورده در تغذیه مرغ‌های تخم گذار می‌تواند کلسترول موجود در زرده را کاهش دهد. پرورش دهندگان می‌توانند از این مسئله استفاده کرده و با تولید تخم مرغ‌هایی با کلسترول پایین تر، درآمد بیشتری را به دست آورند.
جایگزینی حداکثر ۲۰ درصد کنجاله‌ی کنجد به جای کنجاله‌ی سویا در جیره‌ی جوجه‌های گوشتی بلا مانع است. کاربرد دیگر کنجاله‌ی نام برده در تغذیه‌ی گاو‌های شیری می‌باشد. طبق تحقیقات به عمل آمده وجود حداکثر ۹ درصد کنجاله‌ی کنجد در جیره غذایی این حیوانات تاثیرات مفیدی بر روی میزان شیردهی گاو‌ها می‌گذارد. افزودن تفاله‌ی کنجد به میزان کافی در جیره‌ی گوساله‌های در حال رشد می‌تواند باعث افزایش تجزیه پروتئین خام و فیبر خام شده و بنابراین، در رشد آن‌ها تاثیر مثبتی دارد.
سخن پایانی
با توجه به اینکه مهم‌ترین مسئله در پرورش دام و طیور خوراک آن‌ها می‌باشد و تقریبا بیشترین هزینه‌های نگهداری مربوط به همین مسئله است؛ بنابراین، جایگزین کردن مواد غذایی با قیمت پایین‌تر و کیفیت مناسب یکی از دغدغه‌های اصلی دام داران امروزی می‌باشد.
همان طور که در این نوشته آوردیم کنجاله‌ی کنجد محصولی است با قیمت پایین‌تر از کنجاله‌های ذرت و سویا و در واقع از لحاظ تامین مواد مغذی می‌تواند جایگزین مناسبی برای دیگر مکمل‌های غذایی باشد. در همین راستا برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نحوه‌ی خرید و قیمت انواع کنجاله می‌توانید از طریق سایت دانه بازار اقدام به این عمل نمایید.
